Ամռան ամիսներին Հայկական լեռնաշխարհի վրա իջնում է կիզիչ շոգը և ստիպում երևանաբնակներին քաղաքի տապից փախչելու միջոցներ և ուղղություններ փնտրել: Այս ամիսներին նաև հատուկ սրվում է մարդու՝ բնության գրկում զով ու հանգիստ անկյուն գտնելու ցանկությունը:

Ու՞ր ուղևորվել, որ հնարավոր լինի ոչ միայն փրկվել ամռան շոգից, այլ նաև նոր զգացողություններ ունենալ, ձեռքբերել նոր փորձառություններ, նորովի բացահայտել Հայաստանը: Բարեբախտաբար, մայրաքաղաքից ոչ մեծ հեռավորության վրա գտնվում են 3000 մետրից բարձր բնության մի շարք գեղատեսիլ վայրեր. այս ուղղություններն ունակ են զովացնել անգամ ամենաայրվող սիրտը:

1. Արագածի Հյուսիսային գագաթ, Ռապի լիճ

Արագած լեռը գտնվում է Արագածոտնի և Շիրակի մարզերի տարածքում: Նրա Հյուսիսային գագաթը հանդիսանում է Հայաստանի Հանրապետության ամենաբարձր կետը:


Առաջարկում ենք վերելք իրականացնել Արագած լեռան Հյուսիսային գագաթ ոչ ստանդարտ երթուղով: Այս երթուղով վերելքը սկսում է Արագածի բարձրլեռնային Ռապի լճից, ուր հնարավոր է հասնել ամենագնաց մեքենայով կամ բեռնատարով Գեղաձոր գյուղից:

Վայրէջքն այս երթուղով էլ ավելի տպավորիչ է իրականացնել Գեղարոտի արահետով դեպի արևելյան գագաթի ստորոտ, որտեղից էլ ամենագնաց կամ բեռնատար մեքենան կիջեցնի արդեն Արագած գյուղ:

Երթուղին ունի 12 կմ երկարություն և 1200 մ հարաբերական բարձրություն:

Քանի որ այն տարբերվում է տեխնիկական բարդությամբ, ուստի հարմար է ամռան շոգից փախչող այն անձանց համար, որոնք ունեն լեռնային վերելքների փորձ և համապատասխան գույք ու հանդերձանք: Միաժամանակ խորհուրդ է տրվում այս ուղղությունն ընտրելիս վերելք իրականացնել պրոֆեսիոնալ լեռնային ուղեկցորդի հետ:

Վերելքը Ռապի լճի կողմից հարուստ է գեղեցիկ տեսարաններով և նոր լեռնային փորձառության հիանալի տարբերակ է:

2. Մանթաշի ջրվեժ

Մանթաշի ջրվեժը գտնվում է Արագած լեռան հյուսիսարևելյան լանջին: Առաջանում է համանուն գետի աջ վտակի վրա՝ գահավիժելով 21 մետր բարձրությունից:

Արշավը դեպի Մանթաշի ջրվեժ սկսում է Արագածի սարավանդի վրա գտնվող Քարի լճից, որն ունի ծովի մակարդակից մոտ 3200 մետր բարձրություն: Քայլելով դեպի արևելք՝ աստիճանաբար կբարձրանաք Թեժառույք լեռան ստորոտը, այնուհետև՝ վայրէջք դեպի Մանթաշ գետի վերին հոսանք, որի աջ վտակի վրա է գտնվում նույնանուն ջրվեժը:

Ջրվեժը գրանցված է ՀՀ բնության պետական հուշարձանների ցանկում:

Արշավը միջին բարդության է, ընդհանուր երկարությունը՝ 16 կմ, հարաբերական բարձրությունը՝ 600 մետր:

3. Տիրինկատար լեռ

Տիրինկատարն (2858 մ) Արագած լեռնազանգվածի գագաթներից է, նշանավոր է նրանով, որ այստեղ է գտնվում Հայկական լեռնաշխարհի վիշապաքարերի ամենամեծ հավաքատեղը՝ Վիշապների հովիտը: Այն հայտնաբերվել է վերջին տարիներին և արշավային ու մշակութասեր հանրության համար այցելության նոր վայր է դարձել վերջերս:

Քայլարշավը դեպի Տիրինկատար սկսում է Քարի լճից և տանում դեպի Ամբերդալիճ (3220 մ), լճից ոչ հեռու է գտնվում նաև Ամբերդի ջրվեժը: Ճանապարհն անցնում է լեռնային գեղեցիկ արահետներով, Արագածի փեշերին տարածվող ալպյան մարգագետիններով և հասցնում է արշավորդին Տիրինկատար՝ վիշապների թանգարան բաց երկնքի տակ:

Քայլարշավը միջին բարդության է, ունի 16 կմ երկարություն և 300 մ հարաբերական բարձրություն:

4. Արագածի բարձրալեռնային լճեր. Քարի, Ռապի, Աստղկան, Մթնալիճ

Արագածը Հայաստանի ամենահայտնի ուղղություններից է՝ հատկապես տարվա այս շրջանում: Շատերն են ցանկանում լինել նրա գոնե ամենացածր՝ Հարավային գագաթին կամ այցելել նրա ամենահասանելի լիճը՝ Քարին՝ լեռան էներգիան զգալու համար:

Քարի լիճը գտնվում է ծովի մակարդակից 3207 մետր բարձրության վրա և միակն է Արագածի լանջերին առաջացած բազմաթիվ լճերից, որի մոտ կարելի է հասնել ասֆալտե ճանապարհով և քաղաքային ավտոմեքենայով:

Իսկ նրանց համար, ովքեր սիրում են քայլել, հասանելի են Արագածի ամենտպավորիչ Ռապի, Մթնալիճ և Աստղկան լճերը:

Գեղաձոր գյուղից ամենագնաց կամ բեռնատար մեքենան ճամփորդին հասցնում է 3001 մ բարձրության վրա գտնվող Ռապի լիճ: Ռապին գտնվում է Արագածի Հյուսիսային գագաթի պատի անմիջապես դիմաց։ Այնտեղից բացվում է Հայկական լեռնաշխարհի ամենահիշվող տեսարաններից մեկը:

Ռապի լճից է սկսում քայլարշավը դեպի ծովի մակարդից 3500 մետր բարձրության վրա գտնվող, Արագածի ամենաբարձր Մթնալիճ, որտեղից էլ շարունակվում է ճանապարհը դեպի Աստղկան (3116 մ):

Երթուղին միջին բարդության է, ունի 19 կմ երկարություն և 500 մ հարաբերական բարձրություն:

5. Ակնասար, Ակնա լիճ

Արագածի լեռնավահանից տեղափոխվենք Գեղամա լեռներ, վերելք իրականացնենք Ակնասար լեռ ու հանգիստ վայելենք Ակնա լճի ափին:

Արշավը մեկնարկում է Կոտայքի մարզի Սևաբերդ գյուղից, որտեղից մեքենաները բարձրացնում են Գեղամա լեռներ: Այստեղից սկսում է քայլարշավը դեպի Ակնա լիճ (3032 մ): Ցանկության դեպքում կարող եք բարձրանալ նաև Ակնասար լեռ (3258 մ):

Երթուղին հեշտ է և հարմար սկսնակների համար, երկարությունը՝ 8 կմ, հարաբերական բարձրությունը՝ 300 մ:

6. Սպիտակասար, Նազելի լիճ

Դեպի Սպիտակասար ուղևորվելը հնարավորություն է ոչ միայն մաքուր օդ շնչելու, այլ նաև անհավանական սպիտակ մոլորակ տեղափոխվելու: Սպիտակասարը Գեղամա լեռնաշղթայի բարձրությամբ երկրորդ գագաթն է, գտնվում է Կոտայքի, Արարատի և Գեղարքունիի մարզերի սահմանագլխին: Հրաբխային լեռնազանգված է, ունի 3555 մ բարձրություն: Հայտնի է իր սպիտակավուն, թափանցիկ օբսիդիանի պաշարներով, որից էլ ստացել է իր անվանումը: 

Բեռնատար կամ ամենագնաց մեքենայի միջոցով Գեղարդ գյուղից պետք է բարձրանալ ծովի մակարդակից մոտ 3000 մետրի վրա, ապա սկսել վերելքը: Գագաթից բացվում են գեղեցիկ տեսարաններ դեպի Սևանա լիճը, Արագածն ու Մասիսները: 

Իսկ զովանալու և հովանալու օրվա նպատակն ամբողջացնելու համար դադար կազմակերպեք Նազելի (Բադի) լճի մոտ: 

Արշավն ունի 12 կմ երկարություն և 500 մետր հարաբերական բարձրություն: